Merak Ettikleriniz

Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği tanımına göre:

​

“İç Hastalıkları Uzmanı, Erişkinlerin Doktoru!” deyimi iç hastalıkları uzmanını gayet güzel anlatmaktadır.

1. İç hastalıkları uzmanları 6-7 yıllık tıp fakültesi eğitiminden sonra, iç hastalıkları uzmanlık öğrencisi, asistan, olarak 4-5 yıl daha eğitim almaktadırlar.
2. Bu eğitim süresinde, uzmanlık öğrencisi, asistan, “iç hastalıkları uzmanlığının yan dalları” olarak tanımlanan (allerji ve immunoloji, endokrinoloji ve metabolizma, gastroenteroloji ve hepatoloji, geriatri, hematoloji, nefroloji, romatoloji, onkoloji ve yoğun bakım) bilim dallarında, bunlara ek olarak kardiyoloji, göğüs hastalıkları ve enfeksiyon hastalıkları ana bilim dallarında eğitilmektedirler.
3. Bu eğitim süresince erişkinlerin (16 yaş ve üzeri) sağlıklı kalmasını sağlamak, özellikle kronik hastalıkların gelişmesini önlemek, sağlık sorunlarının tanısını koymak ve tedavi etmek üzerine eğitim almaktadırlar.
4. İç hastalıkları uzmanı hastayı bir bütün olarak görür.
5. İç hastalıkları uzmanları, en basit ve sık görülen sağlık sorunlarından, en karmaşık ve nadir rastlanılan sağlık sorunlarına kadar tüm erişkin hastalıkları ile başa çıkmada, hem kronik hem de birden fazla hastalığı olan hastalara yönelik hasta hizmetlerinde, tanı konmakta güçlük çekilen hastalıkları anlamada, ameliyat öncesi veya sonrası sorunlar yaşayan hastaların tedavisinde yetkin ve donanımlı doktorlardır.
6. İç hastalıkları uzmanlarına “doktorların doktoru” denmektedir. Çünkü diğer uzman doktorlar sıklıkla konsültasyon, danışma için iç hastalıkları uzmanlarına başvurmaktadırlar.
7. Yan dal uzmanları da birer iç hastalıkları uzmanıdırlar. İç hastalıkları uzmanlık eğitiminden sonra 2-3 yıllık ek bir eğitim alarak, yan dal uzmanı olma hakkı kazanılabilmektedirler.

Kronik hastalık dediğimiz nedir? İyi haberler var mı?

Biz doktorlar hastalıkları iki gruba ayırıyoruz:

1. Akut

2. Kronik

Akut hastalıklar birden başlar, belirli bir seyri, süresi vardır ve bir süre sonunda geçer gider. İzleri bile kalmaz. Örnek mi: Nezle, gıda zehirlenmesi, diş iltihabı, sistit, farenjit, orta kulak iltihabı.

Kronik hastalıklar ise bize uzun süre eşlik eder. Belki ömür boyu sürer. Örnekler: Şeker hastalığı, tansiyon, romatizma, amfizem, kalp yetmezliği, damar sertliği..

Kronik hastalıklar neden önemli, çünkü iyi kontrol altına alınmazsa, kişi kendi kendine iyi yönetemez, öz bakımına dikkat etmezse, kontrollerini yaptırmazsa bu kronik hastalıklara başka dertler de eşlik etmeye başlar veya bugünlerde olduğu gibi direnç düşüklüğü diğer etkenlere kapıyı aralar.

Peki ama kronik hastalıklar ile ilgili hiç mi iyi haber yok? Var, hem de çok:

1. Bazı kronik hastalıkların başlamasını engellemek mümkün. Yani kontrol bizde.

2. Çoğu kronik hastalığın çok iyi kontrol altına alınması, sessiz sedasız kalması da mümkün.

3. Büyük çoğunluğun mevcut tedaviler ile başa başka dert açmasını önlemek de mümkün.

4. Ve son olarak, eskiden geriye dönüşü yok, artık geçmez dediğimiz bazı kronik hastalıkların tamamen ortadan kaldırılması, yani hiç yakalanmamış gibi olmak da mümkün.

Peki iyi bir öz yönetimin faydaları ne ? Sonuçları nasıl?

1. İlaç ve tedavilere uyum artar.

2. Hastaneye yatış sıklığı ve hastanede kalma süresi azalır.

3. Şeker, tansiyon, kan yağları, gizli şeker, insülin direnci gibi kan değerleri iyileşir.

4. Sağlık giderleri azalır.

5. Acil başvuruları ve yatışlar azalır. Komplikasyonlar azalır.

6. Öz güven, bağımsızlık ve tatmin artar.

7. Sağlık için harcanan zaman azalır.

8. Özel doktorunuzun işleri kolaylaşır.

BUNLARIN TAMAMINI KENDİ BAŞINIZA VE BİRAZ DA BİZİM DESTEĞİMİZ İLE

BAŞARABİLİRSİNİZ.

Bir kronik hastalığı olan kişinin bilmesi, hatırlaması ve yapması gereken o kadar çok şey var ki... 

Gelin mesela bir şeker hastasının bilmesi ve evde tek başına uygulaması gereken yıllık takvimine bir göz atalım:

• Genel Sağlık

• Diyabette egzersiz ve kilo kontrolü

• Diyabette yeme alışkanlıkları ve diyet önerileri

• Diyabette doğru ve zamanında ilaç kullanımı

• Diyabet eğitimi ve bilinçlendirme

• Diyabette ayak bakımı ve sağlığı

• Yaşa uygun genel ve diyabete ait yıllık takip gereksinimleri

• Diyabet komplikasyonlarından korunma ve takip önerileri

• Hasta yakınlarına yönelik öneri ve destek programı

• Ramazan öncesi, sırası ve sonrası diyabet yönetimi

• Diyabetin teşhis, tedavi ve korunmasında güncel gelişmeler

Bu durum büyük çoğunluk için de geçerli. Kendisi veya ailesinden biri şeker hastası olan doktor arkadaşlarımızın bile ne kadar zorlandıklarını, onların da destek aldığını gördük.

Kronik sağlık sorunlarında öz yönetim desteği neden önemli?

Öz yönetim de nedir? Diye sorarsanız: Kişinin sağlık sorunlarını evinde ve ev dışı yaşamında kendi kendine yönetmesidir. Kaptan da, tayfa da kendisidir.

Kronik sağlık sorunları (şeker, tansiyon, tiroid hastalığı, romatizma, kalp damar hastalıkları vb.) olan kişiler ve yakınları teşhis konduğu anda ve sonrasındaki takiplerde doktorları tarafından, olması gerektiği gibi bir bilgi bombardımanına maruz kalırlar. Öğrenecek, yapacak o kadar çok iş, uyulacak o kadar çok kural vardır ki.. Bunlara ek olarak bir de yakın çevreleri tarafından veya internetde çoğu zaman yalan, yanlış bilgilerle sık sık karşılaşırlar.

Hastanın doktoruyla muayene sonrası konuşarak geçirdiği kısa zaman aralığında (ortalama 5-8 dakika) hastalığını tanımasını, tedavi ve yaşam tarzında yapması gerekenleri öğrenmesini, yıl boyunca sağlığını korumak için alması gereken önlemleri bu doktor randevusu sonunda öğrenmesini, akılda tutmasını beklemek hastaya haksızlık etmektir. Araştırmalarda doktor muayenesinden çıkan hastaların doktorları tarafından anlatılan 5 öneriden ancak birini hatırladıkları ve bunların da da ancak yarısının doğru olduğu görülmüştür.

Bu durumdaki hasta ve yakınlarının %80’i hastalığı hakkında cevap aramak için interneti kullanmaktadır. Ancak, yakın zamanda iki araştırmada sağlık bilgisi içeren internet sitelerinin %55-90’ının ne yazık ki yanlış bilgi ve sağlıksız yönlendirmeler içerdiği ortaya çıkmıştır.

Bütün bu bilgiler ışığında ortaya sessiz kalmış bir gerçeklik çıkıyor: Bir diyabet, kalp veya tansiyon hastası yılda 4 kez doktoruyla 15' er dakika görüşse ,yılda sadece 60 dakikalık bir hizmet alıyor. Geriye kalan 364 gün, 8759 saat boyunca kronik sağlık sorunu ile başbaşa kalıyor ve tek başına bir yola çıkıyor. Aile yakınları da kendi endişeli yalnızlıklarıyla baş başa. Çalışmalarımız biz doktorlara da göstermiştir ki, mesela bir diyabet hastasının yıl boyunca izlemesi gereken sağlık adımlarının ortalama sayısı 1500 kalem. Bu 1500 kalem bilinçli sorumluluk konusunda doktorların ve devletin de yapabilecekleri oldukça sınırlı. Bireyin bu dev sorumluluğu tek başına taşımasını bekliyoruz. Bu durumda biz doktorlar ve siz hasta yakınları ona haksızlık etmiyor muyuz?

Kronik hastalıkların gerçekliğinin farkında olarak herkesin kullanabileceği bir çözüm ve bir yol arkadaşı olmak için yola çıktık. Ama yerimiz kısıtlı. Bu işin hakkını vermek için sadece 100 Annen ve Sen için ve isterlerse yanlarında eşleri ile yer ayırdık. Görüşmek üzere...

Sağlık okuryazarlığı ne demek? Neden önemli? Ne işe yarar?

Sağlık okuryazarlığı hiç de adı üzerinde olduğu gibi eğitim, mevki, meslek, para pul tanımıyor. Herkesin başına gelebilir.

Bakın neymiş:

Dünya Sağlık Örgütü sağlık okuryazarlığını; “Sağlığın korunması ve sürdürülmesi için bireyin sağlık bilgisine ulaşma, anlama ve kullanma becerisi” olarak tanımlıyor.  Amerikan Tıp Derneğ ise “Bireylerin sağlıkla ilgili mesajları okuyabilmesi, ilaç kutularının üzerini okuyup anlaması, sağlık çalışanları tarafından söylenenleri anlayıp yapabilmesi” diyor. 

Sağlık okuryazarlığı okuma-yazma becerilerinin ötesinde sağlıklı davranışlar, ilaçların doğru kullanımı, sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanacağını bilmek, aydınlatılmış onam formlarını anlamak, özbakım ve hastalık yönetimi hakkında kararlar verebilmek, evdeki tıbbi cihazları doğru kullanabilmek, başkasına bakım veren rolünü üstelenebilmek gibi sağlık bilgilerini kavrama ve değerlendirme yetisini kapsıyor. 

Türkiye'de durum kötü ama bu durum gelişmiş ülkelerde de aynı. Bizden iyi değiller:

Ülkemizde her on kişiden yedisinde sağlık okuryazarlığı “yetersiz” veya “sorunlu”. Bu bulgu, yaklaşık 35 milyon erişkinin “yetersiz” ve “sorunlu” sağlık okuryazarlığına sahip olduğuna işaret ediyor.

Peki neden önemli?

Sağlık okuryazarlığı eksik olduğunda bireyler kendi hastalıkları ve tedavileri konusunda daha az bilgi sahibidir. Öz-yönetim becerileri ve uyumları daha eksiktir.  Daha fazla hastaneye yatar, acil servise daha çok giderler. Daha az koruyucu sağlık hizmeti alır, ilaçlarını düzgün olarak kullanmazlar. Sağlıkla ilgili iletilen mesajları iyi anlayamadıklarından ve özellikle yaşlılarda bu durumun yüksek ölüm oranları ile ilişkili olduğu görülür.

Sağlık okuryazarlığını ihtiyacı olanlar için birlikte iyileştirebiliriz. İşimizin bir parçası da bu. Tele sağlık tam da bunun için var.

​

​

​

​

​

​