Aile büyüklerimde hastalık olması beni etkiler mi? Birçok hastalığın aile bireylerinde ortak olarak görülen kalıtımsal,çevresel ve yaşam tarzı ile ilgili özellikleri bulunur. Doktorlar aile hastalık öyküsünü, hastaları için bir tür “risk değerlendirme” testi olarak kullanırlar. Bunun bir ötesi veya ideal olanı ise bireyin gen haritasının çıkarılması ve bunun üzerinde görülen riskler varsa giderilmesidir. İnsan gen haritası artık kolayca çıkarılabilmesine rağmen, elde edilen bilgileri sağlık için kullanmak henüz mümkün olamamıştır. Bu yüzden aile hastalık öyküsü halen bireysel risk analizi için en kolay, ucuz ve doğru yöntem olarak kabul edilmektedir. AİLE HASTALIK ÖYKÜSÜ NEDİR? Aile hastalık öyküsü, aile bireylerinizde görülen hastalıklar hakkındaki bilgidir. Soyağacınızdaki hastalıklar hakkında bilgi sahibi olmak, doktorunuzun gereken tarama testlerini yapmasına, önlemleri almasına yardımcı olacaktır. AİLE ÖYKÜSÜ BENİM SAĞLIĞIMI NASIL ETKİLER? Büyüklerinizden bir çok şey size miras olarak geçebilir. Hücrelerimizin içindeki gen dediğimiz küçücük yapılar bu özellikleri bireyden bireye taşır. Bazı genler bazı hastalıklara yakalanma ihtimalimizi arttırır. Aile bireyleri aynı hastalıkları paylaşıyorsa,sizin de aynı hastalığa yatkınlığınız olabilir. Kimlere soracaksınız: Anne ve baba, kardeşler, çocuklarınız, büyükanne/baba, amca, teyze, dayı ve kuzenler. Neler soracaksınız: 1. Hayatta olanlar kaç yaşında? 2. Hastalık geçirdiler mi? 3. Hastalığa kaç yaşında yakalandılar? 4. Ölüm nedenleri nedir? 5. Kaç yaşında öldüler? 6. Genç yaşta,ani veya beklenmeyen ölüm var mı,nedeni biliniyor mu? Ailenizde bazı hastalıkların erken yaşta veya sık görüldüğünü öğrenmeniz korkutucu olabilir. Bir uzman ile görüşerek risk altında olup olmadığınızı anlayabilir ve riskleri ortadan kaldırabilirsiniz. Bir diğer yapmanız gereken ise kendi bulduklarınızı ailenizin diğer fertleri ile paylaşarak, onların da durumdan haberdar olmalarını ve gereken önlemleri almalarını sağlamaktır. Tekrar hatırlatalım aileden gelen risklerin pek çoğunu azaltmak, sürekli kontrol ve koruyucu önlemler ile zararlarından korunmak mümkündür. Genler her zaman tek başlarına çalışmaz, çevre ve sizin yaptıklarınızdan da etkilenirler.
Uzm. Dr. Metin Okucu
Comments