BU HASTALIKTA TAŞIYICILIK VAR MI? HASTALIĞI GEÇİREN VE İYİLEŞEN BAŞKALARINA SESSİZ SEDASIZ BULAŞTIRIR MI?
Hayır, iyileşenlerde taşıyıcılık yok. Yüzde 99.5 kişide bağışıklık sistemimiz virüsü 10-14 gün içinde yeniyor ve sarılık veya herpes gibi bir taşıyıcılık söz konusu değil.
DIŞARIDAN EVE GELİNCE GİYSİLERİMİ DEĞİŞTİREYİM Mİ?
Hayır, korona servisinde çalışan bir sağlık çalışanı değilseniz değiştirmenize gerek yok. Eve geldikten sonra maskenizi bir çöp torbasına atın ve ellerinizi yıkayın ve normal ev hayatınıza devam edin.
KAN GRUPLARI İLE HASTALIĞIN İLİŞKİSİ VAR MI?
Hayır, yok. Hastalığa yakalanma, yoğun bakımlık olma veya ölüm ile kan gruplarının bir alakası yok.
HASTALAR KAÇ GÜN SÜRE İLE BULAŞTIRIYOR?
Hastalık belirtileri başlamadan 2 gün önce ve hastalıktan 14 gün sonra bulaştırıcılık mümkün. Sonrasında yok. Daha sonra PCR testinin pozitif çıkması bulaştırıcısınız demek değil. Bu test hastalıktan haftalarca sonra da pozitif çıkabiliyor.
MASKE Mİ ETKİLİ YENİ ÇIKACAK BİR AŞI MI?
Yeni bir aşının ne kadar koruyacağını bilmiyoruz. Yüzde 70-80 olabilir.Maske de bir aşı kadar etkili. İlaveten maskenin hiçbir yan etkisi yok.
AĞIR GEÇEN HASTALIĞA FAYDALI İLAÇLAR ARTIK VAR MI?
Evet var. Kortizon. Sakın evde kullanmayın.
D VİTAMİNİ İŞE YARAR MI?
Evet, olabilir. Geçtiğimiz ay içinde iki araştırmada D vitamini düşük olanların daha ağır geçirdiği bulguları var. Kan düzeyine bakmak iyi olur. Yirminin altında ise takviye iyi fikir.
BU GİDİŞLE SONUNDA HERKES COVID19 GEÇİRECEK?
Hayır. Her sene hepimiz grip olmuyoruz (%85 geçirmiyor). Meşhur felaket İspanyol Gribi’ne de %65 kişi yaklanmadı. Maske ve kalabalıklardan uzak durmak çok iyi koruyor.
VİRÜS ZAYIFLADI MI?
Hayır bu konuda henüz hiçbir kanıt yok. Korunmaya devam.
KORONA VİRÜSÜNDEN KORUYAN TAKVİYE, VİTAMİN VEYA İLAÇ VAR MI? ÇİNKO, C VİTAMİNİ,D VİTAMİNİ, ANTİBİYOTİKLER HASTALIĞI ÖNLÜYOR MU?
Hayır şimdilik bizi koruduğu ispat edilmiş tek bir destek ürün veya ilaç yok. Ama maske kesin koruyor.
EVDE PARMAKTAN OKSİJEN ÖLÇER ALMALI MI? İŞE YARAR MI?
Hayır. Tıbbi cihaz olmayanlar veya telefonlar yanlış ölçüyor. Oksijen seviyesi normalken de hastalık ağır olabiliyor. Şikayetiniz yoksa oksijen hemen her zaman normal çıkacaktır. Nefes darlığı, göğüs ağrınız varsa doktora gidin.
ACİL SERVİSE VEYA HASTANEYE GİTMEM GEREKİYOR. HASTALIK KAPAR MIYIM?
İyi önlem alan hastanelerde neredeyse hiç risk yok. Gerekiyorsa korkmadan gidin. Hele kalp, felç, kanser hastaları hiç ihmal etmemeli. Son bir raporda 9000 hastadan sadece bir kişiye hastanede virüs bulaşmış.
ŞEKER HASTALARI HER ZAMAN ÇOK RİSKLİ Mİ?
Herkes için aynı değil. Evet risk yüksek ama şeker iyi kontrol altındaysa bu riskler çok azalıyor. Yüzde 1 ve yüzde 10 gibi bir fark var.
KAPALI SPOR SALONLARI RİSKLİ Mİ?
Evet, çok riskli. Açık alanda spor yapın. Dikkat ederseniz neredeyse hiç risk yok.
KUAFÖR /BERBER RİSKLİ Mİ?
Evet ama az. Siz ve kuaför de maskeli ise risk çok azalıyor.
UÇAK YOLCULUĞU RİSKLİ Mİ?
Evet ama az. İki saatlik uçuşlara bakmışlar. Herkes maskeli ve tüm koltuklar dolu ise hastalığa yakalanıp ölüm riski 1:400 000. Eğer orta koltuklar boş kalırsa risk 600 000 kişide bir. Yani çok çok düşük.
ANTİKOR KAN TESTLERİ YAPMALI MI? NE İŞE YARAR?
Antikor testleri akut yani hemen o günlerde geçirdiğiniz hastalığı tanımaz, yakalayamaz. Sonrasında bağışıklık yani korunma durumuzu da göstermez. Tam bilmiyoruz, bir garantisi yok. Henüz baktırmak gerekmiyor.
HASTALIĞI BİR KEZ GEÇİREN BİR DAHA GEÇİRİR Mİ?
Kesin cevabı henüz bilmiyoruz. Milyonlarca vaka içinde sadece bir, iki kişi var böyle. Şimdilik bu sorunun cevabı hayır, geçirmez.
Uzm.Dr.Metin Okucu
Comments